Sunday, January 20, 2013

NuVinci Harmony, nooit meer schakelen....

NUVINCI EN MANGO

Als ik dan toch tegen heilige huisjes aan het schoppen ben dan kan deze er ook nog wel bij: de continu variabele transmissie van NuVinci. De nieuwste versie heet de N360 en die 360 slaat op het versnellingsbereik in percent. Niet slecht, maar in de heuvels mogen er wel twee voorbladen bij. Dat is geen probleem in de Mango.

Binnenwerk van de NuVinci (foto: Wikimedia)


Op Wikipedia is er een pagina aan gewijd die weliswaar informatief is, maar niets zegt over wat de gemiddelde HPV'er graag wil weten: de efficientie. NuVinci houdt zelf de lippen stijf op elkaar als het hierover gaat. Ze praten liever over de unieke ervaring die de naaf geeft. Dat het een unieke ervaring is kan ik beamen, want ik heb af en toe de gelegenheid om een proefritje ermee te maken als we er eentje hebben ingebouwd. Jawel, Sinner is dealer voor de NuVinci naaf. Daar was zeker discussie over aan de koffietafel, met name vanwege die twijfelachtige efficientie, maar als de klant erom vraagt dan moesten we het toch maar doen nietwaar. En vraag is er wel degelijk naar, want er zijn mensen die schakelgemak zeer hoog hebben zitten. Na een keer of 5 inbouwen kan ik zeggen dat NuVinci hard werkt aan verbeteringen aan hun produkt. De handleiding van vorig jaar is al helemaal achterhaald. Zo is de kabelklem voor de handgeschakelde versie aangepast omdat die tegen het frame kon komen. Dat probleem hadden we ook bij de Mango. Ik moest een stukje van het haaks uitstekende veertje eraf knippen om het te laten passen. Dat maakte verder weinig uit voor de werking van de klem, maar het doet een beetje simpel aan. Opgelost door NuVinci middels een kleinere en slimmere klem, super. Er zijn nog wat andere onhandige zaken verbetert zodat het inbouwen er duidelijk gemakkelijker op geworden is.
We hebben ontdekt dat de NuVinci zonder aanpassingen aan het Mango frame in te bouwen is in de tussenas door de spaakflenzen af te draaien. Door de plaatsing in de tussenas heeft de naaf geen nadelige uitwerking op de vering. Er zit namelijk geen extra gewicht in het achterwiel. Dat extra gewicht van dik een kilo t.o.v. het gemiddelde derailleur systeem zit in het midden van de Mango.

Noot: Ik snap wel dat ik de lezer tot het uiterste terg omdat ik "efficientie" en "NuVinci" in 1 zin heb gebruikt zonder er direkt verder op in te gaan, maar eerst komt de rij ervaring aan de beurt.

FIETSEN MET DE NUVINCI

De versie met de handmatige draaishifter is al erg leuk. Deze draait heel licht ook onder belasting, maar helemaal grappig is de Harmony volautomatische shifter die middels een servo de naaf schakelt. Je stelt de gewenste cadans in door een draai aan de shifter en ehm .... dat is het al. Je hoeft verder in principe niks te doen, de NuVinci wordt automatisch bijgeregeld door de Harmony. Als je optrekt blijft je cadans steeds gelijk. Een wonderbaarlijke ervaring.
Als je toch even wat langzamer wilt trappen geef je een draai aan de electronische shifter of je als je de simpeler uitvoering hebt, druk je een van de drie knoppen in die elk voor een vooraf ingestelde cadans staan. Het is namelijk niet altijd fijn om je optimale cadans voor kruissnelheid te trappen, want je wilt ook weleens ontspannen cruisen door de stad. Zeg nou zelf, als je langzaam langs een terrasje fiets, gaat het niet aan om dat snel rond trappend te doen. Een vrij hoge cadans wordt geassocieerd met hard fietsen en enorm zweten, dus als je daarbij juist heel langzaam fietst zal men beslist denken dat er iets heel erg mis met je is.
Als je sportief ingesteld bent kun je een sprintje trekken met een hogere cadans, maar ook voor bergaf als je tot hoge snelheid mee wilt trappen en je het einde van het bereik van de NuVinci bereikt hebt, kun je toch nog wat harder, om bijvoorbeeld snelheid te maken voor een volgende heuvel, door tijdelijk een hogere cadans te kiezen. Nooit meer schakelen is dus overdreven, maar het is wel een enorm verschil met gelijk welke ander schakelsysteem. Een schakelkabel heeft de Harmony niet en bijstellen is sowieso niet nodig. Eenmalig een knopje indrukken om te Harmony te calibreren terwijl je rustig rond trapt, dat is alles. Ik denk eigenlijk dat je de shifter zo weinig gebruikt dat het niet eens nodig is om 'm aan het stuur te hebben, maar ergens aan de zijkant tegen de body. Een stuur zonder tierelantijnen, dat ziet er strak uit.
Wat verder opvalt is dat de NuVinci fluisterstil is. Zonder meer het meest geruisloze schakelsysteem voor een fiets en dat is mooi meegenomen in een weerkaatsende body als die van de Mango. Dat ie zo stil is, is te danken aan het feit dat de ballen en de in-en uitgaande schijf elkaar niet raken.  De overdracht van je trapvermogen gebeurt door het tijdelijk vaste vorm aannemen van een vloeistof, zodat er geen beweging is tussen de ballen en de schijven. Mijn verstand staat er bij stil dat een vloeistof zo snel van toestand kan veranderen, maar het werkt.


DE HETE AARDAPPEL: EFFICIENTIE

De video laat de oude N171 naaf zien die zwaarder en groter was, maar het principe is hetzelfde gebleven. Voorzover ik kan zien is de hoeveelheid slip die optreedt tussen ballen en schijven bepalend voor de efficientie. Geen slip, dan is de efficientie zeer hoog, alleen wat inwendige verliezen door o.a. de lagers en uitwendig van de ketting die de naaf aandrijft.
Over de reden dat NuVinci weigert harde cijfers te noemen wordt op de fiets fora natuurlijk gespeculeerd. Zo zou NuVinci bijvoorbeeld vrezen dat bij het publiceren van een grafiek, die ongetwijfeld een variabele efficientie zal laten zien die afhankelijk is van het verzet, alleen de laagst gevonden efficientie zal worden herinnerd. Rohloff heeft er geen probleem mee de wat lagere efficientie van de lagere versnellingen te laten zien, maar zij kunnen dat wel duidelijk aan bepaalde minder gebruikte versnellingen koppelen, terwijl dat bij NuVinci heel wat vager is doordat er geen stappen zijn.
Een grafiek van een voorloper (?) van de NuVinci die ik vond op een forum laat op het eerste gezicht geen rooskleurig beeld zien



De ratio van de NuVinci loopt van 0,5 tot 1,8 en als je dat gegeven op deze grafiek betrekt dan zou de efficientie varieren van ongeveer 84% tot maximaal 89%.
Maar ik vond nog wat gegevens hier over een CVT voor windmolens. Op pagina 5 staat een tabel die een maximum efficientie van 95,5% aangeeft. Deze gegevens zijn geleverd door NuVinci zelf, maar het is onduidelijk hoe ze aan die cijfers komen. Een NuVinci voor een windmolen is namelijk nog helemaal niet gemaakt, dus het zullen berekende verliezen zijn en geen verliezen die in een proefopstelling gemeten zijn.

Hoe dan ook de efficientie van een NuVinci is vooralsnog lager dan die van een Rohloff of een goed onderhouden derailleur versnelling. Het altijd in de juiste cadans zitten zal iets winst opleveren, maar dat zal niet genoeg zijn voor een directe krachtmeting. Ik zie de voornaamste toepassing dan ook niet bij  fietsen op eigen kracht maar bij e-bikes. Zo kom ik dan uit waar ik naar toe wil: de NuVinci is de ideale foolproof combinatie met een Sunstar S03 aandrijving. De "Electrango" (zie mijn eerdere blogpost) zoals ik nu mee rij heeft 10 derailleurversnellingen. Ik kan daar als ervaren veelfietser prima mee overweg, maar ik heb niet veel fantasie nodig om te bedenken hoe de boel in de soep gedraaid kan worden door ruig schakelen onder de volle belasting van de rijder en de Sunstar samen. De kans is verder groot dat men vaak een veel te hoge versnelling kiest en niet de moeite neemt om terug te schakelen. De motor "trekt" het immers wel? Dit is erg slecht voor de motor en controller omdat je een enorme piek in de stroom krijgt. Ziehier de oplossing: de NuVinci Harmony die altijd in de goede versnelling staat! Gemakkelijker en aangenamer kan het je niet als fietser gemaakt worden: een comfortabele houding in de Mango, ondersteuning van de Sunstar motor en volautomatisch schakelen op zo'n manier dat het systeem altijd optimaal belast wordt in plaats van pieksgewijs.

Heb ik toevallig nog een video van mijn hand die eigenlijk om de dynamo draait, maar er komt ook een NuVinci in beeld:


De spaakflenzen van de NuVinci zijn verwijderd anders paste het niet in de tussenas..... Het komt precies, maar het kan.

Nog een laatste schokkende mededeling: ik fiets nu al enkele weken in de proefrij electrische Mango en het bevalt me zo goed dat ik binnen enkele maanden met een eigen Electrango de Europese wegen op wil. 
Na veel rekenen aan het verzet en het benodigd vermogen bij klimmen denk ik overal aan 1 voorblad genoeg te hebben met de NuVinci. Wel met een tamelijk laag verzet. Ik hoef niet zonodig in een afdaling mee te trappen, want de snelheden die je dan haalt mogen dan wel veilig aanvoelen, ze zijn het zeer zeker niet. Mijn maximale snelheden zullen dan ook zeker niet stijgen door de ondersteuning, maar de gemiddelde snelheid wel degelijk door sneller op snelheid komen en bij een klim veel sneller boven zijn. Een veel gestelde vraag over de Sunstar is of ie ook zwaar trapt als de motor uit staat. Nu is het volgens mij gewoon een kwestie van zorgvuldig plannen zodat je nooit zonder ondersteuning hoeft te zitten, maar in ieder geval heeft de Sunstar een vrijloop en loopt dus niet zwaar als ie uit staat.

Ik denk dat veel mensen een praktisch en comfortabel voertuig aan een zo uitgevoerde "Electrango" zullen hebben waar ze met plezier in fietsen en daarom is het mijn speciale aandacht als sleutelaar/ontwikkelaar zeker waard.

Sunday, January 13, 2013

Lekke banden weer.

Waarom raken banden sneller lek bij nat weer? Ik denk dat onderstaande foto het aardig duidelijk maakt.

Nieuwe Kojak band na ritje in de regen.
Kleine steentjes/stukjes glas zijn blijven plakken na een ritje in de regen. Bij droog weer vallen die steentjes er direct weer af en hebben ze maar kort de gelegenheid om in het rubber te prikken. Bij nat weer blijven ze veel langer aan de band "plakken" zodat de kans groter is dat een zo'n steentje in het rubber prikt. Eenmaal vast geprikt in het rubber is het slechts een kwestie van tijd dat ie zich door het rubber heen werkt en de binnenband lek prikt. Wat de zaak nog beroerder maakt is dat nat rubber gemakkelijker snijdt dan droog rubber. Zonder gekheid: als je een strook rubber wilt afsnijden dan gaat dat het makkelijkst met een nat mes!

Er wordt weleens beweerd dat slicks (banden zonder profiel) ware steentjesmagneten zijn. Ik zou het niet kunnen zeggen, maar het is in ieder geval zo dat bij slicks er een groter oppervlak is waar de steentjes in terecht kunnen komen en vaak is de rubberlaag van slicks dunner als bij profielbanden.

Een beloftevolle strategie om prikkende steentjes te voorkomen is wat Hasse demonstreerde tijdens de ROAM2011 tocht. Terwijl veel rijders om de haverklap lek reden met hun snelle banden op de rommelige "shoulders" (vluchtstroken) wist de immer goedlachse Deen bijna tot Chicago lekvrij te blijven met de dunne Durano banden. Zijn methode was om bij elke stop even de banden met de hand af te vegen zodat alle verzamelde steentjes eraf vielen. Mike voelde zich zo geplaagd door Hasse's succesvolle strategie dat hij applaudisseerde (1min55sec in de video) toen hij uiteindelijk op een met steenslag verhard pad dan toch lek reed.


Nou ben ik eerlijk gezegd niet zo'n bandenveger, maar het is toch leuk om te zien dat een doordachte theorie ook echt werkt.
Mijn strategie? Ik leg dagelijks banden om en ben er daardoor heel handig in geworden. Een anti-lek band mag dan niet zo vaak lek gaan, maar het zijn over het algemeen erg stugge banden die moeilijk eraf te halen en erop te leggen zijn. Een lekke Kojak of Durano ruk ik met een paar bewegingen van de velg en een reeds gedeeltelijk opgepompte biba in de reserveband maakt het simpel om snel weer verder te kunnen. Mijn keus voor een andere band in de winter is dan ook meer gericht op een goede grip, dan op lekbestendigheid. Wat dat betreft is de Vredestein Perfect Moiree nog steeds mijn favoriete winterband, want die heeft me nog nooit in de steek gelaten als het eens glad in een bocht bleek.

Tot slot een van de meest populaire YouTube video die ik ooit gemaakt heb, waarin ik laat zien hoe je het best te werk kunt gaan bij het banden wisselen:


Wednesday, January 9, 2013

Een ommezwaai

Mijn collega's plagen me ermee, maar het kan me niet schelen. Ik ben helemaal happy met "Electrango" de naar e-assist omgebouwde rode Mango Sport waarmee men bij Sinner Bikes (voor wie het nog niet begrepen heeft, daar werk ik) kan proefrijden. Waarom rijd ik ermee? Om die vraag te beantwoorden moet ik terug gaan naar voorjaar 2012. Ik ben toen met mijn ROAMango naar Germersheim gefietst om het nuttige en het aangename te verenigen: een korte fietsvakantie en mijn collegas helpen bij de Sinner stand bij de Spezi beurs voor speciale fietsen. Een videootje van de reis:



Dat aangename viel een beetje tegen, want ik had nog niet zo veel gefietst en het was dus best zwaar, zeker omdat ik perse op de heenweg door het mooie Sauerland en het Taunusgebergte wilde. Of de steile klimmetjes me genekt hebben of dat de nieuwe schoenen de schuld waren wil ik af zijn. In ieder geval begon mijn achillespees op te spelen. Na mijn schoen een stuk af geknipt te hebben leek het weer beter te gaan en uiteindelijk kwam ik in Germersheim terecht.



Links de afgeknipte tong. Deze drukte op de achillespees

 Het weer was prachtig en na twee dagen Spezi was ik er niet vanaf te brengen om weer terug te fietsen, maar dan de vlakke route langs de rivieren. Vooral de laatste dag viel me zwaar, ik fietste tergend langzaam en mijn rechterbeen deed het meeste werk. Soms klikte ik de linkervoet zelfs even uit. Mijn achillespees zag er zo uit bij thuiskomst:


Niet best....
Nu had ik al van verschillende kanten gehoord dat een achillespeesblessure erg lang kan duren, maar ik was er niet voorbereid dat ik me zelf zo moest beheersen tijdens het fietsen. Voor ik het wist had ik weer eens lekker doorgestampt, mezelf teveel belast en was meerdere keren daardoor terug bij af. Dat ik niet veel pijn ervoer was niet behulpzaam, de pijn kwam altijd pas de volgende dag en niet tijdens het fietsen zelf.
Aan het eind van het jaar durfde ik buiten het forensen van slechts 10km per dag nauwelijks nog te fietsen en zelfs dat was teveel want het vele stoppen en weer optrekken in de stad was juist funest. Komplete rust op de vrije dagen maakte enkel dat de boel helemaal stijf werd. Met veel massage kreeg ik de boel dan weer los, maar ik werd er een beetje moedeloos van. Ik wilde onbekommerd vlot kunnen fietsen zoals ik altijd gewend was.

Nu wil het toeval dat we bij Sinner dus die Mango Sport opgekalefatert en van de Sunstar motor voorzien hadden en als gecertificeerd testrijder heb ik daarmee dus wat forensen ritjes mee gedaan. Ik merkte al snel dat dit me goed deed. Geen belasting en toch lekker de voeten ronddraaien, heerlijk. Het voelde als constant een rustige kruissnelheid aanhouden, want zodra ik ook maar een beetje kracht zette bij het wegrijden van stoplicht of bij het optrekken na een bocht dan kwam meteen de motor in actie en als ik mijn eindsnelheid nader en geleidelijk minder kracht zet, neemt ook de ondersteuning geleidelijk af. Dat is het specifieke van het Sunstar systeem want deze meet hoeveel kracht je zet op de pedalen en hoe harder ik trap, hoe meer ondersteuning ik van de motor krijg. Geniaal systeem. Je hoeft niets te bedienen, je moet enkel 1 van de drie stappen kiezen en gaan met die banaan, ehhh... Mango.

Met de Oliebollentocht in het vooruitzicht hoefde ik niet lang na te denken. De 110km naar Zwolle heb ik twee dagen tevoren met de Electrango afgelegd op stand 2. Met een extra accu moest dat gemakkelijk kunnen. 's Avonds de beide accus met twee meegebrachte laders opgeladen en de volgende dag de 55km van de route voorgereden met 5 andere rijders. Die kon ik met 1 accu uitrijden, maar voor de zekerheid ook tijdens de eigenlijke Oliebollentocht de tweede accu toch maar mee genomen. Videootje van de zeer geslaagde Oliebollentocht: https://vimeo.com/56577126 

Na 330km in 4 dagen voelde mijn achillespees beter dan ervoor! Je begrijpt dat ik deze unieke behandeling nog even voortzet. Tijdens het rijden met Electrango zijn me meer zaken opgevallen die ik niet van tevoren had kunnen bedenken. In volgende blog postings zal ik daar meer over vertellen. Nog 1 video met origineel geluid (wel wat versnelde stukken) van een plezierritje met Electrango op stand 3 door "Stad" Groningen op een druilerige maandagmiddag: